Những góc khuất của Thánh Giuse

Những góc khuất của Thánh Giuse

 

          (Nhân ngày lễ kính Thánh Giuse 19.3 tôi muốn viết một bài thật nghiêm chỉnh, thật trang trọng để kính dâng lên ngài niềm cảm mến. Nhưng thật là lạ tôi đã không thực hiện được ý định của mình. Muốn sâu sắc nó lại cứ hời hợt. Muốn nghiêm chỉnh nó lại hóa ra bông phèng. Có lẽ đó là yếu điểm, là gót chân Achille của tôi chăng? Hóa ra tôi chẳng làm được việc gì nghiêm túc trọn vẹn cả. Nó cứ nửa vời. Nửa vời làm sao ấy? Cuối cùng tôi phải viết dưới dạng theo chỉ tiêu ẤM NƯỚC MỚI của trang web. Cho nó rộng đường và phóng túng một chút. Và cũng bởi vì góc khuất mà tôi muốn nêu lên ở đây là chuyện ngoài chính sử. Mà đã là chuyện ngoài chính sử thì mình dễ lồng những cảm nghĩ rất cuộc đời vào.

          Lạy Thánh Giuse, có thể con đang lấy thước tiểu nhân đo lòng quân tử, nhưng xin ngài hiểu cho rằng con đang thành ý)

          Thánh Giuse là vị Thánh Cả của giáo hội. Như vậy ngài là number one trong hàng ngũ các thánh. Ngài được giáo hội dành riêng một tháng trong năm để kính nhớ. Chẳng những thế ngài còn được mừng hai ngày. Một là 19.3 với danh nghĩa: BẠN TRĂM NĂM CỦA ĐỨC MARIA. Và một ngày nữa là 01.05: Lễ Thánh Giuse Thợ. Ngài đã được Thiên Chúa và giáo hội vinh danh quá trọng vọng.

           Tất cả điều đó thật xứng với ngài. Và ngài đáng được hưởng như thế. Bởi công đức, bởi cuộc sống của ngài là một mẫu gương khiêm nhường, chịu thương chịu khó và vâng phục đến tuyệt đối. Ngài đã âm thầm dẫn dặt một gia đình nhỏ, một gia đình thánh qua bao chặng đường khổ ải.

          Có phải trùng hợp ngẫu nhiên hay không hay giáo hội cố ý lấy nguyên tháng ba để kính nhớ ngài? Bởi từ chính tháng ba đó đã toát lên hết ý nghĩa cuộc đời ngài: từ đau khổ âm thầm đến vinh quang lung linh.

          Tháng ba là một tháng của mùa xuân. Theo tục ngữ, ca dao của ông cha ta từ ngàn xưa thì:

          Tháng giêng là tháng ăn chơi

           Tháng hai trồng đậu tháng ba trồng cà

          Tháng tư thì đậu đã già. Ta đem ta hái về nhà phơi khô

          Tháng ba là tháng còn mang nhiều âm hưởng của mùa xuân, của tươi vọng, của khát khao và cũng là đỉnh điểm của sự vất vả lao động và bận rộn nhất của nhà nông (đặc biệt ở Châu Sơn ta là tháng miệt mài vắt kiệt nước nôi tưới tắm)

          Tháng ba cũng là tháng của mùa chay. Mùa của sự sám hối của sự đổi mới canh tân. Của sự trở về sau những ngày tháng hoang đàng. Một mùa mà tác giả Hai Lúa (LTH) trong bài TƯ DUY MÙA CHAY đã cho rằng là mùa cắt tỉa để trổ nụ đơm bông khoe sắc và cũng là mùa cắt tỉa tâm hồn khỏi những đam mêm, thói xấu.

          Cho nên tháng ba đã dạy cho chúng ta những bài học noi theo gương thánh Giuse mà chắt chiu tôi luyện ân đức, tôi luyện lòng khiêm nhường. Hãy nói ít đi. Hãy để lòng nói. Hãy xé lòng đừng xé áo.

          Cuộc đời Thánh Giuse thật lặng lẽ, thật âm thầm. Tin mừng đề cấp rất ít về thân thế ngài. Chỉ biết ngài là đời thứ 41 dòng dõi Đavit. Ngài chỉ được đề cập đến trong những cơn báo mộng. Mà giữa mộng và thực thì xa vời lắm, mờ ảo lắm. Ta cũng chưa được nghe giọng nói của ngài. Sự xuất hiện của ngài chỉ là vai phụ trong các sự kiện nào đó. Quá ít ỏi. Chỉ là vài nét chấm phá mờ mờ nhân ảnh chưa đủ vẽ nên một hình ảnh cụ thể, rõ ràng. Tuy nhiên ngài là một nhân cách lớn thánh Mat đã khẳng định: NGÀI LÀ ĐẤNG CÔNG CHÍNH. Vâng chỉ một điều đó thôi đã nói lên địa vị cao cả của ngài.

          Nhưng dù chỉ là nét phác thảo thôi ta cũng có thể tượng tượng hình ảnh của ngài như sau: Thánh Giuse là một con người tầm thước. Có bộ râu quai nón rất đẹp. Gương mặt hiền từ nhưng cương nghị. Nước da ngăm đen. Đôi mắt buồn có lẽ là cuộc sống âm thầm lặng lẽ đã ảnh hưởng đến đôi mắt ấy (phải chi hồi ấy NS Trần Ngọc Huân đã sáng tác bài “Đừng để mắt em buồn” thì biết đâu ngài đã vui hơn). Thánh Giuse thuộc giai cấp bình dân, sống trong xóm nhỏ nghèo. Ngài làm nghề thợ mộc. Một nghề không mấy sáng sủa.

          Đó là một góc về thân thế ngài nhưng ở một góc nhìn khác hình tượng thân thế của ngài còn được dệt nên cả một giai thoại đẹp lung linh. Giai thoại này không biết xuất phát từ đâu nhưng thửa còn niên thiếu ta thường hay được nghe kể:

          Hồi đó Đức Maria đến tuổi cập kê, cha mẹ ngài đã mở một cuộc chiêu phu cho con gái cưng. Vì thế là có hàng chục hàng trăm chàng trai đến ứng thí, trong đó có cả Thánh Giuse. Thay vì chờ gieo tú cầu, mỗi chàng được phát một cây gậy. Sau khi cầu nguyện ở đền thờ trên đầu gậy của chàng nào nở hoa thì sẽ được chọn để vào đính hôn với cô nàng Maria. Và chỉ có trên đầu gậy của chàng Giuse nở hoa với cô nàng mà thôi. Như thế ta thấy Thánh Giuse phải là một chàng trai ưu tú lắm mới hơn hẳn hằng trăm ứng viên kia. Thật là một cuộc chiêu phu vô tiền khoáng hậu. Thánh Giuse đã thắng rất hoành tráng. Nhưng thật ra đó chỉ là một giai thoại, không có chứng minh cụ thể.

          Không hiểu sao mỗi khi đề cập đến Thánh Giuse thì ai cũng kính trọng ngài nhưng vẫn đọc được trong ánh mắt mọi người một sự ái ngại, một nụ cười tủm tỉm với đuôi mắt tinh quái. Có lẽ mọi ngượi bị ám ảnh với điều không suôn sẻ trong cuộc hôn nhân của ngài chăng? Sách tin mừng Mt đã viết: “Bà Maria thành hôn với ông Giuse nhưng trước khi hai ông bà về chung sống bà đã có thai do quyền năng của Chúa Thánh Thần. Ông Giuse là người công chính không muốn tố cáo bà nên mới định tâm bỏ đi một cách kín đáo”.

          Sự việc này xét theo góc độ của một con người bình thường quả thật không ổn. Một chàng trai bỗng dưng nghe vợ mình có bầu. Trên thế gian này ai nghe vậy mà không thất điên bát đảo, không choáng váng mặt mày. Từ xưa đến nay đã có bao cuộc nhân duyên đổ vỡ vì lý do đó. Thậm chí đôi khi còn xảy ra án mạng vì ghen tuông, vì thấy mình bị phản bội trắng trợn. Cho nên việc Thánh Giuse âm thầm bỏ đi là một việc làm hết sức tế nhị và khổ đau.

           Cho dù tin tưởng hết mình nhưng trong sâu thẳm tâm tư sao không vẳng lên câu thắc mắc, sao không ấm ức buồn tủi gánh nặng mình đang mang?

          Rồi qua búa rìu dư luận, qua chuyện thị phi sao không có những câu hỏi mỉa mai dè bỉu: tò vò mà nuôi con nhện…Miệng lưỡi thế gian vô cùng độc địa nhất là trong xóm bình dân lao động. Họ có nhiều cách để TÁM chuyện, để xuyên tạc bé xé ra to. Thực ra cũng không nên trách họ bởi họ đâu thấu hiểu ngọn nguồn sự việc. Họ đâu biết Đức Maria và Thánh Giuse nằm trong chương trình của Thiên Chúa. Với sự kiện sờ sờ ra trước mắt họ thấy chướng và thương hại nên bàn luận. Việc có bầu khi về chung sống đã đặt ra với họ khả năng: Một là Thánh Giuse ĂN CƠM TRƯỚC KẺNG. Hai là Đức Maria ngoại tình.

          Cả hai khả năng trên bây giờ có thể khẳng định chắc chắn là không có nhưng ở thời điểm đó thì làm sao để tắt tiếng những người ngồi lê đôi mách. Khổ nỗi là Thánh Giuse lại kiệm lời. Mà đâu phải cứ bạ đâu cũng thanh minh thanh nga. Vả lại có làm thế đã chắc gì ai tin.

          Người ta vẫn nói: ăn bánh thì phải trả tiền. Đó là điều sòng phẳng. Nhưng Thánh Giuse có ăn bánh đâu mà phải trả tiền đã thế lại còn trả suốt cuộc đời mình. Thật là tội cho ngài. Quả thật ngài bị oan Thị Kính.

          Nhưng cuối cùng thì dù gì thì gì. Dù sao thì sao đức tin kiên vững của ngài đã lướt thắng. Va ngài đã thành vị cha nuôi nhân ái của Chúa, trở thành vị Thánh cả của giáo hội.

          Chúng ta hãy noi gương ngài.

Ngài Vẫn Thế