“Cần có một sự thay đổi triệt để
Vì vận mệnh của Đất Nước!”
(ĐC Phaolô Nguyễn Thái Hợp nói như thế với AsiaNews)
GP VINH (AsiaNews) – Là những giám mục, và là người Việt Nam, thì “sứ vụ của chúng tôi” là đóng góp vào sự phát triển của đất nước. Sự phát triển phải thông qua việc “thay đổi não trạng”, hủy bỏ vai trò trung tâm của “hệ tư tưởng Marxist” và đồng lòng “trở về với nền văn hóa truyền thống”. Đây là những gì mà Đức Cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp đã nhấn mạnh trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin AsiaNews. Đức Cha Hợp hiện là Giám Mục chính tòa Giáo phận Vinh, ngài là một người ủng hộ mạnh mẽ chiến dịch sửa đổi hiến pháp (được thúc đẩy thông qua các kiến nghị thư và thu thập chữ ký) theo hướng nhằm kết thúc chế độ độc tài, đảng cộng sản.
Đức Cha cũng đang là Chủ tịch Ủy ban Giám mục về Công lý và Hòa bình, ngài khẳng định rằng sự thống nhất ý chí là điều liên kết hàng giáo sĩ Việt Nam với phong trào của các nhà trí thức đang đòi sự thay đổi, bởi vì “đó là trách nhiệm của tất cả những ai đang nghĩ về vận mệnh của dân tộc.” Ngài cho rằng, mục tiêu này chỉ có thể đạt được thông qua “một nền giáo dục hướng đến giới trẻ, cách riêng là giới sinh viên”, họ được coi là “nhà kiến tạo” của sự phát triển đích thực, không chỉ ảnh hưởng đến nền kinh tế, mà còn liên quan đến “xã hội, chính trị và tôn giáo”.
Năm nay 68 tuổi, là một tu sĩ Dòng Đa Minh, hồi năm năm 2010, Đức Giáo Hoàng Benedict XVI đã bổ nhiệm ngài làm giám mục Giáo Phận Vinh. Ngài nói, Việt Nam đang trong “một hoàn cảnh lịch sử khó khăn”, đặc trưng bởi “vấn đề liên quan với Trung Quốc” và việc độc lập trong quá khứ cùng các cuộc xung đột ở Biển Đông. Từ thập niên 80 nó đã tạo thành “một mối đe dọa” cho sự toàn vẹn lãnh thổ của một quốc gia đã có những tiến bộ to lớn “trong lĩnh vực kinh tế”, nhưng lĩnh vực “xã hội, chính trị và tôn giáo” thì không được như thế. Đức Cha Hợp nói thêm, “Hiện nay, sự thay đổi này đang xuất hiện rõ nét những hạn chế. Và đó là lý do tại sao cần có một sự thay đổi triệt để vì vận mệnh của đất nước”. Ngài cho biết, tất cả các vị giám mục đã “đồng thuận về quan điểm này.”
Giáo Phận Vinh là một lãnh thổ đặc biệt nằm ở miền bắc Việt Nam, nơi đặc trưng xẩy ra các cuộc xung đột giữa giáo dân với chính quyền và thường dẫn đến việc chính quyền mở ra các cuộc đàn áp, bắt giữ, xét xử và kết án tù. Tuy nhiên, số lượng tín hữu ở đây đang phát triển: hơn 500.000 người Công Giáo trong tổng số 6 triệu dân (số liệu năm 2010) với một địa giới chia thành 179 giáo xứ.
Đức Cha Hợp nói: “Chúng tôi đang gặp rất nhiều khó khăn nhưng đức tin thì kiên vững. Chúng tôi cũng có nhiều ơn gọi, để mọi người trẻ của chúng tôi hôm nay không chỉ có mặt ở Vinh mà còn trong các giáo phận khác nhau và trong nhiều cộng đoàn trên khắp đất nước”.
Đối tượng của công cuộc phúc âm hóa “có cả ánh sáng và bóng tối”, bởi vì thật sự “người Công Giáo vững mạnh” nhưng vẫn còn những sự hạn chế dai dẳng, do đó “chúng tôi không thể rao giảng Lời Chúa một cách dễ dàng như ở các quốc gia khác”. Các cuộc xung đột giữa người Công Giáo và người cộng sản “là rất kiên quyết” … “Và ngay cả hôm nay, những vụ xung đột vẫn tiếp diễn, việc đối thoại đã không được kiên trì mà đáng ra nó phải nên như thế”.
Ngài nói về việc Giáo Hội Việt Nam thiếu thốn phương tiện truyền thông hiệu quả (“chúng tôi không có đài truyền hình, đài phát thanh, báo chí…”), nhưng “sự xuất hiện của internet đã mang lại những sự thay đổi, cho nên mỗi giáo phận và mỗi cộng đoàn đã có trang web riêng của mình”. Vì vậy, hơn bao giờ hết, giờ là lúc ưu tiên thực hiện “đào tạo nhân sự” cho những người “có năng lực” chứ không phải chỉ “đủ điều kiện” giống như trong quá khứ. “Cả hai việc này liên quan đến công cuộc phúc âm hóa và sự phát triển xã hội. Chúng tôi muốn hình thành – nhất là cho giới trẻ, sinh viên – một cái nhìn về tương lai và để làm việc, để đóng góp cách cụ thể và hiệu quả vào sự phát triển của xã hội Việt Nam”.
Hôm nay, Đức Cha Hợp đang chuẩn bị cho chuyến đi Nam Mỹ – nơi mà ngài từng giảng dạy trong nhiều năm – để tham dự Đại hội Giới trẻ Thế giới (World Youth Day), được cử hành tại Rio de Janeiro vào cuối tháng Bảy. Ngài khẳng định “sẽ có một phái đoàn nhỏ từ Việt Nam”, “không lớn vì Việt Nam đang cảm nhận sự khủng hoảng kinh tế đang bắt đầu. Nhưng đây sẽ là một cơ hội để được gặp Đức Thánh Cha Phanxicô cùng các bạn trẻ từ khắp nơi trên thế giới, và tôi cũng gặp lại những người bạn cũ ở Brazil và Peru”.
Đức Cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp sinh ra tại Làng Anh, Nghệ An vào ngày 2 tháng 2 năm 1945. Ngài theo học tại Trung tâm Nghiên cứu Dominica và Đại học Văn Khoa Sài Gòn, nơi ngài nhận bằng Triết học Phương đông (1970). Ngài đến Thụy Sĩ để nghiên cứu luận án tiến sĩ triết học tại Đại học Fribourg (1978), và sau đó là tiến sĩ thần học luân lý tại Khoa Thần Học ở São Paolo (Brazil). Ngài được thụ phong linh mục ngày 8 tháng 8 năm 1972. Sau khi chịu chức thì dạy tại phân khoa thần học ở Lima (Peru) hồi thập niên 1980, và tại Đại Học Giáo Hoàng Thánh Thomas Aquinas ở Roma (1997-2003). Từ năm 2000, ngài dạy một khóa học về luân lý và học thuyết xã hội của Giáo Hội tại Trung tâm Nghiên cứu Dominica và các học viện tôn giáo khác nhau, kể cả đại học ở Sài Gòn.
Nam Kha